Aanhoudende pijnklachten? Wat kan jezelf doen.

Wat is pijn eigenlijk?

Pijn is een waarschuwing van het zenuwstelsel. Het is een samenwerking tussen:

• het lichaam
• het ruggenmerg
• en het brein

Het brein maakt op basis van alle beschikbare informatie (beweging, emoties, veiligheid, herinneringen, stress, slaap, verwachtingen) een inschatting:
“Ben ik in gevaar?”

Als het antwoord ja is, gaat de alarmbel af — en dat ervaren wij als pijn.

Je kunt pijn dus zien als een beveiligingssysteem, dat soms extra gevoelig kan raken.

Acute pijn vs. aanhoudende pijn

Acute pijn

• is direct gelinkt aan een blessure of overbelasting
• beschermt je zodat je niet verder beschadigt
• herstelt meestal zodra het weefsel herstelt

Aanhoudende pijn

• houdt langer dan 3 maanden aan
• is vaak níet meer gekoppeld aan weefselschade
• ontstaat vaak doordat het alarmsysteem gevoeliger is geworden
• is echt — maar niet altijd een teken dat er iets kapot is

Bij aanhoudende pijn speelt vooral de gevoeligheid van het zenuwstelsel een rol, vergelijkbaar met een rookmelder die te gevoelig staat afgesteld en al afgaat bij een kaarsje.

Wat is pijngedrag?

Pijngedrag is alles wat we doen (of juist niet doen) als reactie op pijn. Denk aan:

• Bewegingsangst (“straks gaat het mis”)
• Vermijdingsgedrag (niet meer sporten, niet meer bukken)
• Overbescherming (altijd aanspannen, altijd voorzichtig)
• Verkramping
• Overbelasting (te veel doen op een goede dag, gevolgd door een terugval)
• Zichtbare reacties: grimassen, steun zoeken, zuchten
• Emotionele reacties: frustratie, angst, onzekerheid

Dit gedrag is heel menselijk.
Maar het kan ongemerkt een rol gaan spelen in hoe de pijn zich ontwikkelt.

Hoe beïnvloedt pijngedrag de pijn zelf?

Gedrag en pijn versterken elkaar vaak in een soort lus:

1. Pijn → je beweegt minder voorzichtig of juist krampachtig
2. Minder bewegen → spieren verzwakken en raken sneller overbelast
3. Overbelasting → meer pijnsignalen
4. Meer pijn → meer beschermend gedrag

Zo ontstaat een pijncirkel waarin het systeem gevoeliger wordt en de pijn makkelijker getriggerd wordt.

De rol van stress, slaap en gedachten

Pijn wordt ook beïnvloed door alles wat je hersenen meerekenen:

• weinig slaap → zenuwstelsel wordt gevoeliger
• stress → spieren spannen meer en pijnsignalen worden sneller doorgelaten
• ongerustheid → brein blijft in “alarmstand”
• negatieve verwachtingen (“dit herstelt nooit”) → zorgen voor meer spanning

Dit betekent niet dat pijn “tussen de oren zit”.
Het betekent dat het brein een rol speelt in de sterkte van de pijnbeleving — net zoals het ook betrokken is bij emoties, beweging en herstel.

Hoe kom je uit deze pijncirkel?

Als fysiotherapeut begeleid ik mensen om niet alleen het lichaam, maar ook het pijnsysteem weer rustiger te krijgen. Dat kan door:

• rustig, gedoseerd bewegen
• angstvrij weer opbouwen
• spieren versterken
• ademhaling en ontspanning
• slaapkwaliteit verbeteren
• het brein nieuwe, veilige ervaringen te geven
• uitleg over pijn (pijneducatie)

Door dit te combineren leert het lichaam weer dat beweging veilig is, waardoor het alarmsysteem minder hard hoeft af te gaan.

Samengevat

• Pijn is een beschermingsmechanisme van het zenuwstelsel.
• Bij aanhoudende pijn is het systeem vaak gevoeliger afgesteld.
• Pijngedrag — zoals vermijden, verkrampt bewegen of overbelasting — houdt de pijn soms onbedoeld in stand.
• Stress, slaap en gedachten hebben invloed op hoe sterk pijn wordt ervaren. 
• Bewegen en spieren versterken verhoogt de belastbaarheid
• Ademhaling- en ontspanningsoefeningen geven positieve effecten
• Met de juiste begeleiding kun je het systeem weer rustig krijgen en veilig opbouwen.