Na een intense week haalde ik afgelopen zaterdag uit mijn brievenbus de nieuwe uitgave van het tijdschrift ‘Sportgericht’. Het eerste artikel van Erik Hein spreekt uiteraard meteen aan: ‘sport & psychologie in de COVID-19 crisis’.
Erik Hein begint met: ‘Het is crisis. Ik voel me verslaggever in oorlogstijd. Niets doen is geen optie. Op zijn minst wil ik vanuit mijn perspectief verslag doen van deze ‘ondenkbare’ periode en op zijn best sporters en coaches handvatten en perspectief beiden om met deze crisis om te gaan.
Op zoek naar handvatten in deze tijd grijpt hij naar de positieve psychologie met als kenmerken een positieve mindset en een focus op sterke kanten, groei en mogelijkheden. Goed dat hij weergeeft dat de positieve psychologie niet zegt dat er in ons leven geen negatieve zaken gebeuren, of dat je altijd ‘gelukkig’ kunt zijn als je maar wilt. Integendeel juist.
In de net uitgekomen studie ‘Stress, mindsets, and success in Navy SEALs special warfare training laten onderzoekers het belang van een positieve stressmindset op prestaties onder hoge druk zien. Exemplarisch voor hun bevindingen is dit citaat van Navy Seal legende Jocko Willink over hoe om te gaan met tegenslag:
‘When things are going bad, there’s gonna be some good that’s gonna come from it… So don’t get all bummed out, don’t get startled, don’t get frustrated. No. Just look at the issue: “Good”. Now, I dont’t mean something trite: I’m not trying to sound like Mr. Smiley Positieve Guy. That guy ignores the hard truth. That guy thinks a positive attitude will solve problems. It won’t. But neither will dwelling on the problem. No. Accept reality, but focus on the solution. Take that tissue, take that problem, and turn it into something good. Go forward. And, if you are part of a team, that attitude will spread throughout. ‘
Een korte oefening
Een sterk punt van de positieve psychologie is de evenwichtige benadering van alles wat in een mensenleven belangrijk is. Interventies zullen gericht zijn op het serieus nemen van de situatie en het met een positieve mindset verder gaan: met het aanboren van veerkracht, met het trainen van sterke kanten en met investeren in de vijf pijlers. Er zijn ontzettend veel oefeningen beschreven voor elk van de vijf pijlers en het versterken van krachtige persoonlijke eigenschappen. Als goede start kan een sporter beginnen te reflecteren op de vijf pijlers:
Ernstig psychisch lijden en rouw
In sommige gevallen zijn een positieve mindset en een optimistische instelling onvoldoende om deze crisis door te komen. Erik Hein geeft weer dat het belangrijk is om deze situaties aan te voelen. Het gaat om sporters die ernstig psychisch lijden of rouw doormaken. We moeten hierbij vooral luisteren, erbij blijven en vragen stellen. IOC sportpsychiater Reardon zegt het als volgt.
‘With any type of grief, talking things out is helpful. Similarly, some of you may find that writing down your feelings can help, or even expressing them through art, music or prayer’
We helpen de sporter het beste door hem vooral niet met onze eigen adviezen in de weg te zitten, maar door te helpen de ‘pijn’ te uiten een plek te bieden waar dat mogelijk is (Carey 2015).
Lector ‘leren en presteren in de sport, interview met dr. Raul Oudejans
Voor sporters valt grotendeels weg waar ze dagelijks, vaak al jaren, mee bezig zijn. Dat we niet weten hoe lang de situatie gaat duren maakt het nog onzekerder. Juist daarom is het goed om doelen te stellen en plannen te maken. Niet voor de lange termijn, maar voor nu, voor de korte termijn: per dag, per week en hoogstens voor enkele weken. Daarnaast biedt de huidige situatie juist ook (weliswaar gedwongen) de mogelijkheid om eens los te komen van de sport en (mentaal) te herstellen.
- Fitheid
Raoul Oudejans benadrukt dat het in deze periode belangrijk is fit te blijven en dagelijks een thuis een sport- en beweegprogramma te doen. Hiervoor zijn talloze initiatieven te vinden online, o.a. van TeamNL sporters. Omdat fysiek trainen nu beperkt mogelijk is, is dit juist ook een tijd waarin veel geoefend kan worden met mentale training
- Effectieve methoden
In het project Training for Excellence (T4X) in sport, muziek en dans doet Raoul Oudejans samen met post-doc dr. Jolan Kegelaars onderzoek vanuit zijn lectoraat ‘Leren en presteren in de sport’. Op de hogeschool van Amsterdam wordt het invoeren van oefenmethoden onderzocht, waarvan ze uit sportpsychologisch onderzoek weten dat die effectief kunnen zijn zijn.
De concrete methoden die ze aanbieden zijn:
- Doelbewust oefenen met het stellen van SMART doelen en zelfregulatie
- Gebruik van mentale voorstellingen
- Trainen van focus van aandacht
- Presteren onder druk, met onder ‘what-if scenarios’s en ‘planned disriptions’.
Dit zijn belangrijke vaardigden, maar het kost tijd om ze echt goed aan te leren. Maar juist nu hebben de sporters om met deze mentale oefeningen aan de slag te gaan. Kortom, de huidige tijd biedt ook veel mogelijkheden om stappen te maken met mentale training en mentale vaardigheden.
Tot slot
Erik Hein eindigt zijn artikel dat hij als ‘sportgericht’ auteur juist iets wil betekenen voor sporters en hun begeleiders. Hij geeft weer dat de vijf pijlers van de positieve psychologie een evenwichtige benadering bieden van het menselijk welbevinden, waaraan sporters zich kunnen spiegelen en op basis van vele interventies mogelijk zijn. Hij geeft aan dat ook ondanks dat we midden in de COVID-19 crisis staan en zekerheden zijn weggevallen, hij ervan overtuigd is dat we de sportwereld met deze inzichten kunnen helpen.
Een samenvatting van Selma Duijn van het artikel van Erik Hein, ‘sport & psychologie in de COVID-19 crisis’ uit sportgericht nr. 2 2020