Multiple sclerose (MS)
MS is een ziekte van het centrale zenuwstelsel.
De klachten en symptomen die mensen kunnen ondervinden zijn heel divers. Naast gevoelsklachten kunnen er problemen ontstaan bij het zien, klachten van zwakte, vermoeidheidsklachten, plasproblemen en problemen van cognitieve aard, zoals plannen, onthouden, multi tasken en dergelijke. De oorzaak van het opreden van de ziekte is niet duidelijk. MS komt niet voor bij mensen die geboren zijn in landen ronde de evenaar, daarentegen komt MS meer voor in de landen rond de keerkringen. Er lopen steeds meer familie onderzoeken om te kijken of erfelijkheid een rol speelt.
In de beginfase speelt de neuroloog een zeer belangrijke rol. De nadruk ligt dan op het stellen van de diagnose, het inschatten van de prognose en het eventuele starten van medische behandelingen.
Het stellen van de diagnose kan een lastig proces zijn. De kern van de diagnose is het aantonen van demyelinisatie in het centrale zenuwstelsel. Om de zenuw zit een myeline schede die een belangrijke rol speelt bij het doorgeven van informatie vanuit de hersenen naar het lichaam. Om dit vast te stellen zijn MRI onderzoeken nodig. Deze worden tenminste een keer herhaald om te kunnen zien of er veranderingen van locatie in het centraal zenuwstelsel plaats vindt en hoe snel deze veranderingen optreden.
Ook moet de neuroloog uitsluiten of er geen andere oorzaken zijn voor de klachten. Daardoor kan het stellen van de diagnose soms langer duren.
Er worden een aantal vormen van MS onderscheiden
- Release remitting (RR), bij deze vorm treden er shubs op, dit is toename van de klachten welke daarna weer geheel of gedeeltelijk kunnen verdwijnen
- Secundair Progressief (SP), de klachten verergeren na een periode van de RR vorm naar een vorm van langzame toename van de klachten
- Primair Progressief (PP), deze vorm kent niet de fase van RR maar het proces verergert en er treedt geen periode van herstel op
MS komt bij vrouwen meer voor dan bij mannen. Ook blijkt het de laatste jaren steeds vaker dat ook jongere kinderen al MS kunnen ontwikkelen.
Behandeling
Helaas kan de ziekte MS niet genezen worden. Wel is het steeds vaker mogelijk het proces langzamer te laten verlopen door middel van medicatie. De ontwikkelingen op dit gebied hebben de afgelopen 5 jaar een enorme vlucht genomen.
Het trouw innemen of toedienen van de medicatie is dan ook zeer belangrijk. De bedoeling van de medicatie is de shubs te verminderen zodat er geen schade kan optreden.
Er zijn verschillende disciplines welke samenwerken bij de begeleiding van mensen met MS.
De neuroloog, de revalidatie arts, de MS verpleegkundige, de fysiotherapeut, de ergotherapeut, de logopedist, maatschappelijk werk en psycholoog.
Tegenwoordig werken deze samen binnen een MS netwerk zodat dat er zoveel mogelijk expertise is voor de begeleiding van mensen met MS. De deelnemers van het MS netwerk komen minimaal 1 keer per jaar bij elkaar maar vaak twee keer per jaar, monodisciplinair maar ook multidisciplinair.
Daardoor zijn de lijnen kort en kennen we elkaar. Minimaal een keer per twee jaar moeten wij een symposium volgen om op de hoogte te blijven van de nieuwe medicatie. Deze ontwikkelingen gaan op dit moment zo snel dat ik het bezoeken van een symposium ieder jaar gewenst vindt.
MS en fysiotherapie
Een fysiotherapeut richt zich onder andere op de volgende aandachtsgebieden
- Stijfheid en spasticiteit bestrijden
- Vermoeidheid beïnvloeden
- Spieren en gewrichten beweeglijk houden en daarmee de mobiliteit behouden
- Balans optimaliseren, ter voorkomen van val gevaar
- Conditie uitbouwen en onderhouden
- Spierkracht opbouwen en onderhouden
- Zelfstandigheid in het dagelijks leven bevorderen
- Een goede ademhaling houden of verbeteren
- Adviezen over hulpmiddelen bijvoorbeeld voor het lopen
- Instrueren van mantelzorger en professionele verzorgers
De fysiotherapeut speelt in op de specifieke situatie van de patiënt. In tijden van stabiliteit kan laag frequent contact voldoende zijn. Op momenten dat het slechter gaat kan het zinvol zijn om de behandeling te intensiveren.
De therapeut houdt altijd rekening met de specifieke belastbaarheid van de cliënt.
De therapie is gericht op problemen waar verbetering val te te verwachten. Als het effect lager is dan richt de therapie zich op het onderhouden van functies en het eventueel aanleren en ontwikkelen van nieuwe bewegingsstrategieën (compenseren). Bijvoorbeeld door het aanleren van andere manieren van bewegen, maar ook door gebruik maken van hulpmiddelen.
Collega Ingrid Apoll – Bakker is voor Vitaal Fysiotherapie aangesloten bij het netwerk MS Zorg Nederland. Dit is een netwerk van zorgverleners gespecialiseerd in de behandeling en begeleiding van mensen met multiple sclerose en hun naasten.